Przejdź do treści
Zdjęcie główne artykułu
Mozaika lokalnych tożsamości NIAiU to mapa przedstawiająca przełomowe realizacje z całej Polski powstałe po 1989 roku. Kolejnym krokiem zbliżającym do ich poznania, jest doświadczenie ich przestrzeni na żywo. O procesie powstawania i użytkowania obiektów użyteczności publicznej, małej architektury, a także zielonych przestrzeni wspólnych, opowiedzą ich twórcy i twórczynie podczas cyklu spacerów.

Nowy cykl bezpłatnych spacerów to kontynuacja projektów „Z architektem po współczesnych przestrzeniach” i „Architektura w działaniu” realizowanych od 2018 roku. Celem projektu jest rozmowa o wartości lokalnej architektury i przestrzeni wspólnych. Wybrane obiekty będą prezentowane przez ich twórców, analizując ich funkcjonowanie i zmiany. Spotkania te są okazją do dyskusji o roli architektów w codziennym życiu.

Targ w Błoniu z Aleksandrą Wasilkowską i gościnnym udziałem Zenona Reszki (Burmistrz Gminy Błonie) oraz Elżbiety Drapały (ZUK Błonie) fot. dzięki uprzejmości Gminy Błonie

Nowa odsłona Targu w Błoniu to przykład dobrej, lokalnej architektury, służącej codziennemu życiu mieszkańców. Propozycja wpisania targowiska w centralną przestrzeń miasta jest odpowiedzią na zanikanie tej formy handlu. Projekt Aleksandry Wasilkowskiej znalazł się na shortliście obiektów nominowanych do jednej z najbardziej prestiżowych nagród architektonicznych: Mies van der Rohe Award 2024. W ubiegłym roku projekt został wyróżniony Grand Prix Nagrody Architektonicznej Polityki.

Most Europejski w Siekierkach z Tomaszem Maksymiukiem (MXL4 Architekci) i Igorem Szakowskim (UM Województwa Zachodniopomorskiego) fot. Anna Nowokuńska-Maksymiuk

Projekt pracowni MXL4 (arch. Tomasz Maksymiuk we współpracy z arch. Aleksandrą Cegielską) uruchamia dialog pomiędzy historią i współczesnością. Architekci zachowali oryginalne przęsła mostu, podkreślając jego zabytkową strukturę. Platforma widokowa, wyraźnie kontrastująca z częścią historyczną, tworzy punkt obserwacyjny oraz miejsce spotkań dla mieszkańców i odwiedzających. Most przebiega nad rozlewiskami starorzecza Odry, stanowiącego siedlisko ptaków i obszar o ogromnej wartości przyrodniczej. Teren inwestycji jest częścią Cedyńskiego Parku Krajobrazowego i obszaru Natura 2000.

Enklawa przyrodnicza Bobrowisko w Starym Sączu z Anną Szewczyk-Świątek i Wojciechem Świątkiem (55Architekci) fot. dzięki uprzejmości pracowni 55architekci

Kładka nad rewirem bobrów to odpowiedź studia 55Architekci na niedostatek przestrzeni publicznych w mniejszych miejscowościach. Prosta bryła i naturalne materiały łączą obiekt z otoczeniem. Ścieżka z elementami edukacyjnymi, pozbawiona balustrad, wymusza na zwiedzających uważnosć i umożliwia spotkanie z przyrodą. Sekwencja kładek zwieńczona jest dwiema altanami obserwacyjnymi. Głównym założeniem projektu było udostępnienie walorów przyrodniczych w widłach Dunajca i Popradu przy zachowaniu nieinwazyjnego charakteru obiektu.

Pomosty nad Jeziorem Słupeckim z Pawłem Grobelnym

Złączone ze sobą drewniane okręgi oraz platforma widokowa usytuowana w pobliżu Kopca Szwedzkiego – w tym przypadku mała architektura pozwala nam podziwiać naturę z niedostępnych dotąd miejsc. Minimalistyczny projekt Pawła Grobelnego otrzymał nagrodę „Property Design Award 2024” w kategorii „Najlepsza przestrzeń publiczna w Polsce”.

Modernizacja Uniwersytetu Rzeszowskiego z Maciejem Trybusem (S.T. Architekci) fot. Archiwum firmy S.T. Architekci

Projekt modernizacji i rozbudowy głównego gmachu Uniwersytetu Rzeszowskiego to przykład harmonijnego połączenia tradycji z nowoczesnością. Głównym celem inwestycji było dostosowanie obiektu do współczesnych standardów użytkowych, przy jednoczesnym podkreśleniu jego kulturowego znaczenia dla lokalnej społeczności. Budynkowi nadano nowy wyraz architektoniczny poprzez pionowe podziały filarów zwieńczonych linią gzymsu.

Zespół zabudowy wielorodzinnej Mieszkanie plus w Łowiczu z Rafałem Mazurem i Łukaszem Gajem fot. Maja Wirkus

Białe, oszczędne w formie bryły ułożone w kształcie litery C to przykład funkcjonalnego osiedla z przestrzenią wspólną zaplanowaną w samym jego sercu. Rafał Mazur i Łukasz Gaj zadbali o te atuty mieszkań, które na rynku komercyjnym bywają zaniedbywane: efektywne wykorzystanie metrażu, ustawność pomieszczeń oraz możliwość naturalnego wietrzenia.

Muzeum Ognia w Żorach z Barbarą i Oskarem Grąbczewskimi (OVO Grąbczewscy Architekci) fot. Kamil Czainski/Wikimedia

Miedziane blachy, z których wykonana jest elewacja, przywołują skojarzenie z płomieniami ognia. Budynek upamiętnia historię pożarów niszczących miasto Żory i tym samym staje się symbolem tego miejsca. Projekt pracowni OVO Grąbczewscy to też ukłon w stronę lokalnego przemysłu regionu, opierającego się na hutach i kopalniach.